Ο νομός Σερρών καταλαμβάνει το ανατολικό τμήμα της περιφέρειας Κεντρικής Μακεδονία. Εκτείνεται από το Στρυμονικό κόλπο (νότια) ως τα ελληνοβουλγαρικά σύνορα (βόρεια).

Ιστορική αναδρομή

Η πόλη των Σερρών εμφανίζεται πρώτη φορά στην ιστορία στις αρχές του 5ου π.Χ. αιώνα. Την αναφέρει ο Ηρόδοτος με το όνομα «Σίρις» και τον προσδιορισμό «Παιονική» ενώ τους κατοίκους ονομάζει Σιροπαίονες. Το αρχαιότερο επιγραφικό μνημείο που διασώζει τη γραφή «Σιρραίων πόλις» είναι ρωμαϊκής εποχής και βρίσκεται στο Αρχαιολογικό Μουσείο Σερρών. Η πόλη αποτέλεσε σταθμό στις μετακινήσεις διαφόρων φύλων προς την ελληνική χερσόνησο.

Στα ρωμαϊκά χρόνια, η Εγνατία οδός διέσχιζε την Αμφίπολη η οποία είχε ορισθεί πρωτεύουσα της πρώτης Μακεδονικής επαρχίας. Σημαντικός αριθμός μακεδονικών τάφων μεγάλης αρχαιολογικής αξίας έχουν ανακαλυφθεί στην περιοχή.

Από τον 8ο αιώνα ο ρόλος των Σερρών στην ελληνική ιστορία, γίνεται πρωταγωνιστικός και η πόλη θεωρείται η πιο σημαντική ανάμεσα στο Νέστο και το Στρυμόνα. Οι Βυζαντινοί συγγραφείς την αποκαλούν μεταξύ άλλων «μέγα και θαυμαστό άστυ», «αρίστην» και «μητρόπολιν». Στα Βυζαντινά χρόνια και ενώ η περιοχή ανήκει στην επαρχία του Ιλλυρικού, η ζωγραφική παρουσιάζει μεγάλη άνθηση. Σπουδαίο κέντρο συνεχούς ζωγραφικής κίνησης υπήρξε το περίφημο μοναστήρι του Προδρόμου Σερρών που ιδρύθηκε το 1276 και όπου ο επισκέπτης συναντά τοιχογραφίες του 14ου αιώνα, από τις πιο ενδιαφέρουσες στη χώρα.

Η περιοχή κυριεύθηκε από τους Τούρκους το 1383 και απελευθερώθηκε 530 χρόνια αργότερα. Κατά τη διάρκεια των τελευταίων αιώνων της Τουρκοκρατίας η πόλη εξελίχθηκε σε μοναδικό κέντρο εξαγωγικού και διακομιστικού εμπορίου. Δημητριακά, υφάσματα και ιδιαίτερα βαμβάκι πλημμύριζαν την αγορά ενώ από την πόλη ξεκινούσαν και κατέληγαν καραβάνια από όλη την Ευρώπη. Παράλληλα αναπτύχθηκε η παιδεία και καλλιεργήθηκαν εντατικά τα γράμματα. Η μορφωτική προσπάθεια συστηματοποιήθηκε με την ίδρυση του Μακεδονικού Συλλόγου το 1870 και του πρώτου Διδασκαλείου το 1872 σε ολόκληρη την ευρωπαϊκή Τουρκία και Ελλάδα.

Ο Νομός Σερρών

Ο νομός των Σερρών είναι ένας από τους 7 νομούς της Περιφέρειας Κεντρικής Μακεδονίας και καταλαμβάνει το ανατολικό τμήμα της, εκτεινόμενος νότια από το Στρυμονικό κόλπο μέχρι τα Ελληνο-βουλγαρικά σύνορα στον Βορρά. Ανατολικά συνορεύει με τους νομούς Δράμας και Καβάλας και Δυτικά με τους νομούς Θεσσαλονίκης και Κιλκίς.

Ο νομός Σερρών διαθέτει ακτογραμμή στο Βόρειο Αιγαίο κατά μήκος του Στρυμονικού κόλπου (ή κόλπος Ορφανού). Ο νομός Σερρών ανήκει στους πεδινότερους νομούς της χώρας, δεδομένου ότι το 48% της συνολικής έκτασης του χαρακτηρίζεται σαν πεδινό-ημιορεινό και περικλείεται δυτικά από τις οροσειρές Κερκίνης - Βερτίσκου - Κερδυλίων και ανατολικά από τις οροσειρές Ορβήλου - Μενοικίου, νοτιοανατολικά του Παγγαίου, ενώ στο βορρά δεσπόζει ο ορεινός όγκος του Λαϊλιά. Το νομό Σερρών διασχίζει ο ποταμός Στρυμόνας που πηγάζει από την Βουλγαρία και εκβάλλει στο Στρυμονικό κόλπο, έχοντας κυριότερο παραπόταμο τον Αγγίτη στο ανατολικό τμήμα του νομού.

Η συνολική έκταση του νομού ανέρχεται σε 3.790 τετραγωνικά χιλιόμετρα, δηλαδή περίπου το 4% της επικράτειας της Ελλάδας. Από την έκταση αυτή το 41% είναι γεωργική γη, γεγονός που καθορίζει και την κυριότερη ασχολία των κατοίκων του νομού. Διοικητικά ο νομός Σερρών χωρίζεται σε επτά δήμους (Δήμος Σερρών, Σιντικής, Βισαλτίας, Νέας Ζίχνης, Ηράκλειας Αμφίπολης και Εμμανουήλ Παππά).

Ο νομός παρουσιάζει ιδιαίτερο ιστορικό και αρχαιολογικό ενδιαφέρον που συνδυάζεται με αξιόλογο φυσικό πλούτο. Λαμπρό παράδειγμα αποτελεί ο μαγευτικός υδροβιότοπος της λίμνης Κερκίνης. Η περιοχή προσφέρει τροφή, στέγη και προστασία σε πολλά είδη του ζωικού και φυτικού βασιλείου.

Οι Σέρρες σήμερα

Σήμερα η πόλη διαθέτει καλό οδικό δίκτυο ενώ ο οργανισμός αστικών συγκοινωνιών διευκολύνει την πρόσβαση σε όλα τα σημεία της γύρω περιοχής. Το εμπορικό κέντρο της πόλης συγκεντρώνει μεγάλο αριθμό τοπικών προϊόντων. Υπάρχουν επίσης πολλά καταστήματα, εστιατόρια, τράπεζες, ξενοδοχεία, κινηματογράφοι και αθλητικά κέντρα. Από το Πνευματικό και Πολιτιστικό Κέντρο του Δήμου Σερρών διοργανώνονται εκδηλώσεις που περιλαμβάνουν συναυλίες, θεατρικές παραστάσεις, αθλητικούς αγώνες και καλλιτεχνικές εκθέσεις.

Οι επισκέπτες μπορούν να ψυχαγωγηθούν στο σύγχρονο χιονοδρομικό κέντρο του Λαϊλιά (20 χλμ. βόρεια της πόλης). Το προάστιο του Αγίου Ιωάννη συγκεντρώνει όλο το χρόνο μεγάλο αριθμό επισκεπτών όπως επίσης και το σπάνιο σε ομορφιά σπήλαιο της Αλιστράτης. Ο επισκέπτης μπορεί ακόμα να θαυμάσει το τοπίο της κοιλάδας των Αγίων Αναργύρων και να απολαύσει το δροσερό κλίμα στα Άνω Πορόϊα. Η πευκόφυτη περιοχή του Κουλά προσφέρει θαυμάσια πανοραμική θέα προς την πόλη.

Χάρτης πόλεως Σερρών